Verkeersborden Kabouterroute

Met liefde gemaakt

Terug bij de kerk nemen we afscheid en ga ik op zoek naar een plek voor de lunch. Verstopt in een voormalig kazemat zit Brasserie Zus. Als ik over de drempel stap, is het eerste wat ik zie een grote vitrine met allerlei soorten taart. Hier wil ik straks zeker iets van proberen. Binnen is het knus, de gebogen gewelven en het zachte licht geven je het gevoel dat je in het buitenland beland bent. Alles hier ademt geschiedenis. Omdat het al gezellig druk is binnen, kies ik een beschut plekje op het terras. Ik val voor de dikke boterhammen met een pittige bal gehakt en daarna natuurlijk de taart, een heerlijke citroen merengue variant. Esther is eigenaresse en is zo vriendelijk om even bij mij aan te schuiven. Ze vertelt over haar liefde voor het creëren van heerlijke gerechten. Alles op de kaart is zelfgemaakt en dat proef je!

Bezoek lokale ondernemers

De heerlijke maaltijd geeft energie voor een laatste ronde door de stad. Net boven Brasserie Zus vind je molen Nooit Gedagt. Hier kun je in de winkel je hart ophalen aan verse bakproducten. Bij goed weer mag je naar boven klimmen en heb je een prachtig uitzicht op de stad. Ben je inmiddels wel klaar met sightseeing? Woudrichem biedt genoeg leuke winkels om de middag te beëindigen met een rondje shoppen.

Bij boekenwinkel Tante Bethje kan ik mijzelf vermaken met het uitkiezen van een heerlijk boek voor de vakantie. Wordt het een roman of ga ik toch voor een boek over geschiedenis? Iedere keer tref ik hier weer boeken aan die ik nergens anders tegenkom. Schuin tegenover zit een winkeltje met allerhande naai en brei spullen. Buiten hangen mooie lappen stof uitgestald en staat er een mandje met handgemaakte etuis voor de verkoop. Uniek en een leuk souvenir om mee te nemen. Je steunt er ook nog eens lokale ondernemers mee. Fair van Ver zit een paar deuren verderop, hier vind je fairtrade producten en shop je leuke cadeauartikelen.

De VVV zit in hetzelfde pand gevestigd overigens. Boekjes met routes in de omgeving geven ze je graag mee. Wijd en zijd bekend is 'Oude Liefde', de volgende leuke stop. Gevestigd in een oud pand van meerdere verdiepingen raak je niet uitgekeken op alle antiek en leuke snuisterijen. Ik durf te wedden dat je niet met lege handen weer buiten staat. Nog meer moois shop je bij Dock 60. Hou je van kunst, dan is er in dezelfde straat een atelier gevestigd. Galeriehoudster Johanna verzorgt exposities van kunstenaars en is zelf ook een begenadigd kunstenares.

Geitenijs als traktatie
Lekker Gemekker is een geitenboerderij aan de Middenweg. Je hoeft er maar een heel klein stukje voor van de route af te wijken. Ik heb veel gehoord over het heerlijke ijs wat je daar kunt kopen, dus ik ga langs bij ze. Een hond slaat aan als ik het pad oprijd. Het is even zoeken welke deur ik moet hebben. Vriendelijk word ik te woord gestaan door de boerin. "Ja, al het ijs wat we hebben, wordt gemaakt van eigen geitenmelk. Behalve het sorbetijs natuurlijk, daar zit geen melk in." Er staan grote vriezers vol met bakjes ijs. Ik zie citroen, karamel-zeezout en pistache. De keuze valt uiteindelijk op een bakje cookies ijs. Ik tref het, de geiten zijn begonnen met lammeren en ik mag een kijkje nemen bij de pasgeboren geitjes. Onder een paar warmtelampen liggen de nog wankele diertjes. Zo pril dit nieuwe leven!

De oorlog die maar geen oorlog wilde worden, maar wel zorgde voor enorme spanningen en de angst bij burgers voor een Derde Wereldoorlog. De periode tussen 1945 en 1991 noemen we ook wel de Koude Oorlog. Hoe zat het ook alweer? Na het einde van de Tweede Wereldoorlog ontstond er een soort machtsvacuüm. Grootmachten zoals Duitsland, Frankrijk en ook Engeland hadden een behoorlijke klap gekregen. Daardoor kwamen de VS en de Sovjet-Unie tegenover elkaar te staan. Tussen deze partijen zaten enorme verschillen in het toekomstbeeld en beleid van bevrijde gebieden en dat zorgde voor wrijvingen. Duitsland raakte opgesplitst en in 1961 ontstond het IJzeren Gordijn om te voorkomen dat er mensen vanuit Oost-Duitsland zouden overlopen richting het westerse gedeelte. In Berlijn werd een muur gebouwd. Als antwoord hierop werd de NAVO in het leven geroepen. Een alliantie tussen westerse landen om een vuist te kunnen vormen tegen het Oostblok. En die NAVO zette een enorme geheime operatie op. De stay behind operatie Gladio. Honderden burgers waren betrokken bij dit verzet tegen het Oostblok. Mocht het komen tot een inval, dan waren we in ieder geval voorbereid. Wat deze operatie te maken heeft met Altena, ga ik je in dit artikel laten zien.

Om een groot leger de Boven-Merwede snel over te laten steken, was er een brug nodig. Bedenk dat de Gorkumse brug er toen nog niet was! De NATO gaf in 1954 opdracht om een soort noodbrug te bouwen. Aan beide kanten van de rivier werden enorme betonnen pijlers gebouwd. Op het moment dat het nodig zou zijn, kon het leger in mum van tijd een brug eroverheen leggen. Deze constructie heet een baileybrug, eigenlijk is het een bouwpakket van elementen. Bij de dijken in Sleeuwijk en Gorinchem werd aan beide kanten een paar honderd meter brug gebouwd, met ertussen een drijvend brug-gedeelte. De pijlers van deze NATO-brug zijn nog altijd te zien aan de kant van Sleeuwijk. Op een frisse, maar zonnige ochtend ga ik een kijkje nemen bij deze overblijfselen uit de Koude Oorlog.

Een smal pad voert de dijk af en slingert het natuurgebied de Sleeuwijkerwaard in. Het duurt niet lang of ik kom de eerste pijler al tegen. Een machtig betonnen bouwwerk, middenin het groen. Best indrukwekkend. Ik tel elf stuks, de laatste staat op een hellend strandje aan de rivier. Sommige zijn overwoekerd door de natuur, anderen zijn goed te bekijken. Als zo'n brug eenmaal opgebouwd werd, kon het enorm veel hebben. Zware vrachtauto's, militaire voertuigen... het maakte allemaal niet uit. Uiteindelijk zwakte de oorlogsdreiging af en is de NATO-brug nooit daadwerkelijk in gebruik genomen. Wel weten we dat hij ook nog een keer getest is. Dus hier heeft zeker een brug gelegen en dat is helemaal niet zo lang geleden als je denkt!

Een stevige handdruk en een grote lach breekt door op zijn gezicht als Arie mij welkom heet in het horecagedeelte van fort Altena. Vroeger heette dit "het fort aan de Uppelse dijk", gaat hij gelijk van start. "Het ronde gedeelte werd als eerste gebouwd, het zogenaamde torenfort. In 2001 werd Brabants Landschap eigenaar, toen ze de sleutels overhandigd kregen van defensie, ontdekten we hier een aantal eigenaardigheden. Kom maar mee, dan laat ik het je zien". We lopen het daglicht in richting het grote, cirkelvormige gebouw wat in het midden van het fort ligt. Een doorgang geeft toegang tot een kleine ronde binnenplaats. Via een glazen deur lopen we een kleine ruimte in. Meerdere deuren volgen, ieder geeft toegang tot unieke kamers. "Kijk, hier kan je goed zien dat er een betonvloer in is gestort", vertelt Arie verder. "Die vloer is veel recenter gemaakt dan de aanleg van het fort zelf. Ook troffen we electriciteit, telefoonaansluitingen en zelfs tl-verlichting aan! In de tijd van de Koude Oorlog was dit een basis voor de stay behind operatie Gladio. Berichten werden hier verzameld, gegevens opgeslagen en informatie doorgespeeld via de telefoon. Kijk maar eens goed naar de deuren. Dit past helemaal niet bij een oud fort". Ik zie typische jaren zestig deurklinken, de ronde vormen, de kleur. Het zou zo in een woning van vijftig jaar geleden passen. Maar om dit aan te treffen in een oud fort? Nee, dat had ik niet verwacht. "We hebben nog veel vragen, gaat Arie verder. Of we dat ooit te weten gaan komen? Ik heb geen idee. Alle documenten die hiermee te maken hebben, zijn nog steeds niet openbaar; dit archief is gesloten door de overheid.

Jan Claesen zou trompetter zijn geweest in het leger van prins Frederik Hendrik. Deze prins was een zoon van onze Willem van Oranje en zijn leger nam het op tegen de Spaanse bezetters. Voor zo'n leger waren heel veel soldaten nodig. Nu had Jan het niet zo op geweld en vechten, maar gelukkig kon hij trompetter worden. Met een grote, rode veer zwierig op zijn muts, blies hij iedere avond de taptoe in het legerkwartier. Tijd voor de waard om de tap toe te doen en de soldaten naar hun brits te sturen. Dit leventje beviel Jan Claesen wel. Maar toen kwam het daadwerkelijk tot een veldslag! Jan moest met zijn getrompetter de Spanjaarden afschrikken. Al die ellende op het slagveld, Jan Claesen was er niet geschikt voor. Volgens de overlevering verliet hij het leger en ging samen met zijn vrouw Katrijn door het land reizen met een poppenkastvoorstelling. Want andere mensen vermaken kon Jan als de beste.

Op een zonnige voorjaarsdag gaat Prisca een bezoekje brengen aan het graf van Jan Claesen. De Romboutstoren is een restant van de kerk die het vroeger was. Alleen de imposante stenen toren, een stuk van de muur en een kapelletje staan er nog. Dat de toren volledig van steen is gemaakt in die tijd, is zeer uniek in deze regio. Het grasveld voor de toren is bedekt door de paarse en gele krokussen. Om het graf van Jan Claesen te komen moet je linksom de toren lopen, bordjes geven de route aan. Het lijkt hier wel wat stiller, of is dat maar een gevoel? Het ijzeren hek piept als ik het langzaam openduw, de kiezels knerpen onder mijn schoenen. Beschut tegen het stenen muurtje ligt een grote platte steen, met de inscriptie dat hier inderdaad Jan Claesen moet liggen.

Na de uitleg is er tijd voor een rondleiding door het museum zelf. We worden meegenomen door de tijd heen, zien het ontstaan van de Biesbosch en leren dat de visserij belangrijk was. Overal zien we de wilg als rode draad door de geschiedenis. Aan het plafond hangen meerdere visfuiken gemaakt van gevlochten wilgentenen.