style="background-image:url(https://biesboschlinie.com/wp-content/uploads/2025/07/Scherm­afbeelding-2025-07-24-om-09.58.27.png);background-size: cover;" >

Route Huub Branderhorst

Huub Branderhorst (1943-2006) was bekend in Genderen en de wijde omtrek. Begonnen als ambachtsman groeide hij door zelfstudie uit tot een begaafd architect met een geheel eigen stijl. Vele huizen en gebouwen in met name het oostelijk deel van het Land van Heusden en Altena dragen zijn handtekening. Ontwerpen die niet alledaags waren, maar wel prachtig. Hij streek nogal eens tegen de haren in van diverse welstandscommissies die het niet altijd konden verkroppen als hij met iets bijzonders kwam. Huub Branderhorst was dan ook een beetje excentriek, hij viel niet alleen op als architect, maar ook door zijn opvallende voorkomen, zijn betrokkenheid bij kunst, natuur en erfgoed.

Hij zette zich al vroeg in voor behoud van erfgoed. Zo woonde hij in Genderen in de boerderij aan de Meerhoek 25-27. Eind jaren zestig wilde de toenmalige gemeente de boerderij in het dorp slopen om daar bejaardenwoningen te bouwen. Acht jaar lang streed Huub Branderhorst voor behoud van de boerderij, thans een rijksmonument. Huub Branderhorst bleef er toe zijn dood toe wonen.

Paul Martens uit Andel schreef een boek over Huub Branderhorst over zijn leven en werk, de auteur woont zelf in een van de ontwerpen van Branderhorst. Langs een selectie van de mooiste panden is speciaal voor Open Monumentendag 2025 met als thema ‘Erfgoed & Architectuur’ een fietsroute uitgezet.

Huub Branderhorst route

Niet iedere locatie is te zien op het kaartje. Download de GPX om alle locaties en de gehele route te zien.

Alle adressen op een rij

Drongelen

Gansooyen 33 (een van de bijzonderste
ontwerpen)

Genderen

Meerhoek 25-27
Tol 1
Buitenstraat 2a
Wozoco huis Kelderstraat/Hoofdstraat
Hoofdstraat 16
Gendersedijk 13 (interieur) Aart Vos

Wijk en Aalburg

Maasdijk 74 ( achterzijde )
Herrebeugel 45
Galerij 15
Galerij 2 en 4
Violierstraat 15
Uithof 3 t/m 17

Andel

Kerkstraat 21
Abr. Kuyperstraat 27
Abr. Kuyperstraat 31

Rijswijk

Maasdijk 1a

Woudrichem

Zalmstraat 5, 7, 9
Hoogstraat 42
Burg. Van der Lelystraat 136

Dussen

Groot Zuideveld 1

Drongelen

Gansoyen 33
Met recht kan dit een futuristisch huis worden genoemd. Zondermeer een van de bijzonderste ontwerpen van Huub. Het is gebouwd op de plek waar eerder het dorpshuis stond. Het bouwwerk bestaat uit een aantal vormen. De gevels van het hoofdgebouw zijn opgebouwd uit witte gasbetonblokken met kunststof dakbedekking, zwarte kozijnen, deuren en ramen geel en horizontale glasblokken. Met deze kleuren wilde Huub de futuristische uitstraling benadrukken. De zwarte plint geeft het effect dat het huis los van de grond staat. Zo gesloten als de voorkant is, zo open is de achterkant.

Na verloop van tijd was er behoefte aan een uitbreiding. Het krijgen van toestemming hiervoor, had nogal wat voeten in de aarde. Uiteindelijk werd gekozen voor een ondergrondse uitbreiding. Bewoners uit het dorp gingen het gebouw namen geven vanwege zijn vormgeving waaronder ‘Het schip’ welke naam de bewoners ook hebben geadopteerd.

Genderen

Meerhoek 25-27
Een pand met een lange en bijzondere een historie. Niet ontworpen door Huub. Maar dankzij hem is dit rijksmonument behouden gebleven. Jaren heeft hij ervoor moeten strijden. De gemeente had er heel andere plannen mee. Het wilde er bejaardenwoningen bouwen. Huub zag dit niet zitten en schakelde onder andere erfgoedinstellingen en de landelijke media in. En, uiteindelijk met succes. Hij kan de boerderij kopen, gaat er wonen en gaat het restaureren.

Tol 1
In november 1987 wordt toestemming verleend om deze woning te bouwen. Huub kreeg van de opdrachtgever mee dat het mogelijk moest zijn rond de woning te kunnen lopen. En aan de zijkant moest het droog zijn om de ramen schoon te kunnen maken als het regende. Als voorbeeld diende een huis in Herpt, ook door Huub ontworpen. Het huis is gebouwd op 24 palen. Opvallend is een rond raam ter hoogte van de vliering.

Hoofdstraat 28
Net als veel andere dorpen had ook Genderen een Rabobank. Aanvankelijk in een zelfstandig gebouw, later als onderdeel van een woon-zorgcomplex (WoZoco) ontworpen door Huub. Opdrachtgever is Woonlinie. Opdrachtgever en architect moeten heel wat aan het oorspronkelijk ontwerp schaven voor voordat in juni 2006 de vergunning wordt verleend. Huub is dan al vier maanden overleden. Het uiteindelijke plan bestaan uit twaalf appartementen voor begeleid wonen, ruimten voor de begeleiders en een vestiging van de Rabobank. Het ontwerp is een postume knipoog van Huub geworden van zijn T-boerderij aan de Meerhoek.

Hoofdstraat 16
Waar ooit een timmerwerkplaats stond, is deze woning naar een ontwerp van Huub gebouwd. Hij ontwierp de woning in februari 1989. Het is een comfortabel huis met een praktische indeling en veel licht. Het heeft een opvallend drievlaks dak.

Genderensedijk 13
Voor Aart Vos van het gelijknamige autobedrijf ontwierp Huub het interieur van zijn autoshowroom in een voormalig kassencomplex. Hij zorgde er ook voor een optimale temperatuurhuishouding door de ramen in het dak te voorzien van een volautomatisch openings- en sluitingsmechanisme. De showroom heeft inmiddels plaatsgemaakt voor een occasionscentrum voor Citroën. Huub ontwierp ook de overkapping van het tankstation dat hier ooit was.

Wijk en Aalburg

Herrebeugel 45
Een woning met een bijzonder ontwerp en speelse architectuur. In 1978 werd met de bouw begonnen. Het dak bestond aanvankelijk uit golfplaten. Inmiddels zijn die vervangen door een koperen dak. Het interieur bestaat uit verschillende niveaus. Huub heeft zich bij dit huis laten inspireren door het werk van de architectuur van de Bossche School.

Galerij 15
Op 24 mei 1988 krijgt Kees Uittenhout vergunning om een ontwerpstudio te bouwen. Een bijzonder gebouw dat al lang deze functie niet meer heeft. Het staat al jaren leeg. Een van de eisen van de opdrachtgever was dat er niet te veel licht binnen mocht komen. Vandaar de kleine ramen. De trap moest het gevoel geven dat als je die omhoog zou trekken, je zo net het pand zou kunnen rijden als een soort woonwagen. Het gebouw riep in het dorp nogal wat, negatieve, reacties op. Het werd wel de zwarte doos genoemd of de Boenderbajes naar de toenmalige burgemeester Boender van Aalburg.

Galerij 2 en 4
Een omvangrijk project bestaande uit drie winkels en zes appartementen. Het was voor Huub een belegging- ontwikkelingsproject. Hij realiseerde het met aannemersbedrijf Adriaan van Dongen uit Dussen. Hij deed dit omdat niemand het wilde wegens het te lage rendement. Opvallend detail: de terugkerende ijzeren profielen voor de ramen.

Violierstraat 15
Een woonhuis waarvoor in 1974 een vergunning is verleend. De kap van het huis is een gelijkzijdige driehoek die in de gevel verschillende keren terugkomt.

Uithof 3 tot en met 17
In februari 1998 krijgt Tankens Projectontwikkeling uit Andel vergunning om acht twee-onder-een kapwoning te bouwen. Huib tekent voor het ontwerp: boerderijwoningen van het type dat karakteristiek is voor de Betuwe en daar ook veel voorkomt. De panden hebben een rieten dak. De schuur heeft de vorm van een hooimijt. Bij het ontwerpen was hij geïnspireerd door zijn eigen boerderij aan de Meerhoek in Genderen.

Andel

Kerkstraat 21
Een woonhuis waarvoor in 1978 een bouwvergunning werd aangevraagd en in 1979 gereedkwam. Een uitbouw, die aanvankelijk de bedeling was, is niet doorgegaan. Opvallend aan het pand is aan de voorkant een gat in het dak met daarin een raam van bijna vier meter hoog wat voor een mooie lichtinval zorgt.
Begin jaren 90 is naast de woning een chocoladefabriek gebouwd.

Abraham Kuyperstraat 27
Een opvallend woonhuis waarvoor in 2000 vergunning is verleend. Het bestaat uit twee delen met een middengedeelte. Opvallend is de stalen constructie van het dak.

Abraham Kuyperstraat 31
Ook dit huis aan de Abraham Kuyperstraat is door Huub ontworpen. De opdrachtgevers wilden graag een huis met een mediterrane uitstraling. Het kostte nogal wat moeite zijn ontwerp door de welstandscommissie te krijgen. Daarom tekende het huis wat strakker dan zijn bedoeling was. De achterzijde van het huis heeft veel glasoppervlak waardoor het in combinatie het heel ruimtelijk en licht oogt. De huidige eigenaar heeft de woning wit gemaakt. Huub heeft zich voor dit ontwerp laten inspireren door het Vanna Venturihuis in Philadelphia.

Rijswijk

Maasdijk 1a
Naast het pand Maasdijk1 dat ooit een café met woonhuis was, stond een schuur. In 2002 verleent de gemeente vergunning de schuur af te breken en er een woonhuis van te maken. Het is een huis met bijzondere elementen, Sinds 2003 wordt het bewoond. De huidige bewoners hebben het pand op onderdelen aangepast met behoud van het oorspronkelijk karakter.

Woudrichem

Zalmstraat 5, 7 en 9
Huub noemde dit structuurwoningen die rond 1980 gereedkwamen. Alle drie de huizen hebben van oorsprong een stemvork als draagstructuur. Dit met de bedoeling om de huizen door middel van een stemvork steeds verder uit te breiden. Wat ook is gebeurd. De begane grond heeft twee pilaren en dan gaat het naar drie. Bij het pand met huisnummer 5 zijn de stemvorken nog te zien. Aan de woningen is de voorbij jaren flink verbouwd.

Hoogstraat 42
Ooit was dit een winkel, een filiaal van de VIVO, vroeger een bekende landelijke levensmiddelenketen. Zoals veel andere winkels in de vesting ging ook deze dicht. In 2000 krijgt Almbouw B.V. uit Rijswijk vergunning er een woonhuis van te maken. Het is een opvallend gepleisterd pand geworden in de monumentale Hoogstraat. Opvallend is ook het ronde raam in het dak waarvan de onderste gedeelten naar binnen openen.

Burgemeester van der Lelystraat 136
De opdrachtgevers voor deze in 2000 gerealiseerde woning, wilde een niet doorsnee huis en kwamen voor het ontwerp bij Huub terecht. Iemand die “out of de box” dacht. Het duurde wel even voordat een bouwplan gemeentelijke goedkeuring kreeg. Dat was overigens met veel plannen van Huub het geval. Later is het pand met een serre uitgebreid.

Dussen

Groot Zuideveld 1
Een woonhuis met garage gereedgekomen rond 1980. Het was een ingewikkeld werk. De constructie bestaat in hoofdzaak uit druk die rechtstreeks of via een ander constructie-onderdeel wordt afgevoerd. Toen de bouw voltooid was trok het veel belangstellenden, zelf uit het buitenland.

De opening van het fortenseizoen staat weer voor de deur! Tijdens de Biesbosch Fortentocht kun je terecht bij onderstaande afstappunten. Bekijk op deze pagina een overzicht van alle activiteiten dit weekend. Kom langs op het Biesbosch MuseumEiland, beluister het hoorspel op Fort Bakkerskil of krijg een rondleiding op Fort Altena. Er is genoeg te doen!

Fiets de Biesbosch Fortentocht en stap onderweg af om mee te doen aan leuke activiteiten. Ga bijvoorbeeld torenklimmen, of bezoek een van de exposities.

Alle knooppunten op een rij, inclusief leuke stops: Startpunt Fort Bakkerskil (Kildijk 143, Nieuwendijk) - 20 - 14 - 12 - 22 - 10 - 29 - 15 - 18 - 16 - 21 - 22 - 20 - Biesbosch MuseumEiland - 08 - 02- 04 - 27 - 11 - 10 - 22 - 30 - 23 - 80 - 31 - 78 - 32 - Woudrichem - 33 - 74 - 71- 41 - Fort Altena - 40 - 25 - Einde Fort Bakkerskil (natuurlijk ook andersom te fietsen!)

Zaterdag 15 april

Woudrichem: Martinustoren klimmen (van 13.00 – 15.30 uur)
Visserijmuseum: waar je een steur ontmoet, waar oude ambachten herleven en de visserijgeschiedenis van Woudrichem bewaard blijft (speciaal geopend van 13.30 – 16.30 uur vanwege de opening van het fortenseizoen)
Fort Bakkerskil: geopend voor lunch, koffie met gebak of een lekkere borrel. Beluister het QR-hoorspel
Biesbosch Museum Eiland: expositie 'Een halve eeuw Cor de Kock' (van 11.00 – 17.00 uur)

Zondag 16 april

Fort Altena: rondleiding (om 14.00 uur)
Fort Bakkerskil: geopend voor lunch, koffie met gebak of een lekkere borrel. Beluister het QR-hoorspel
Biesbosch Museum Eiland: expositie 'Een halve eeuw Cor de Kock' (van 11.00 – 17.00 uur)
Theetuin Binnen en buiten: Kerkeinde 14 in Sleeuwijk (van 10.30 – 17.00 uur)

Er is van alles te beleven in de Biesboschlinie. Van kinderboerderij tot klimpark en van kasteel tot natuur-uitje in de Biesbosch, we hebben de leukste activiteiten voor je op een rij gezet. Zon of regen, kleuter of tiener: je hoeft je hier niet te vervelen!

Kinderwandelroute

Ontdek de geschiedenis van vestingstad Woudrichem tijdens de interactieve QRfgoed kinderwandeling. Scan de QR-codes en laat ‘Burgemeester Peer Verhagen’ je meenemen naar het Woudrichem van vroeger. Hij vertelt je alles over dit middeleeuwse stadje waarin water en visserij een grote rol hebben gespeeld.

Biesbosch MuseumEiland

Op het Biesbosch MuseumEiland in Werkendam ga je op avontuurlijke speurtocht en kun je spelen met de getijden in het buitengedeelte. Of boek er een rondvaart bij en laat ze op zoek gaan naar beversporen. Uitwaaien, rondrennen of picknicken kan in het buitenmuseum.

De Pannekoekenbakker

De Pannekoekenbakker is een hele beleving op zich! Geniet, op een boot uitkijkend over de Maas, van meer dan 200 (!) verschillende pannenkoeken. Kinderen kunnen bijvoorbeeld een prinsessen of piraten pannenkoek kiezen. Na afloop kunnen ze met hun smulmunten een cadeautje uitzoeken in de smulwinkel. Blije gezichten gegarandeerd!

Kinderboerderij Floreffehoeve

Kinderboerderij Floreffehoeve in Werkendam is goed voor een hele middag plezier. Knuffel de dieren en leef je uit in de speeltuin met (loop)fietsjes, skelters en stepjes. Even bijkomen met een zakje chips of een ijsje, en weer door! Voor (o)pa en (o)ma zijn er bankjes om te ontspannen met een kopje koffie of thee.

Slot Loevestein

Op Slot Loevestein duik je in de wereld van ridders en jonkvrouwen. Ontsnap uit de boekenkist van Hugo de Groot, verkleed je als jonkvrouw of ridder en puzzel op de juiste formule voor het maken van buskruit. Slot Loevestein is onderdeel van de vestingdriehoek. Alle locaties in de vestingdriehoek zijn met elkaar verbonden door water. Vanuit Woudrichem vaar je met het voetveer naar Loevestein. Een avontuur voordat je avontuur begonnen is!

Klimpark Biesbosch

Klimmen en klauteren kan in Klimpark Biesbosch. Met 7 parcoursen en 75 hindernissen ben je lekker actief bezig in de natuur, aan de rand van de Biesbosch. Gezekerd en wel kies je zelf de route die past bij je niveau. Ook is er meer dan 400 meter aan zipline met een speciaal kinderzipline-parcours.

De Kurenpolder

Kom zwemmen in het subtropische zwemparadijs van De Kurenpolder in Hank! Zoef van de glijbaan en door de stroomversnelling, relax op de borrelbank en in de jacuzzi. Iedere vrijdag is er discozwemmen en gaan de muziek en de lampen aan. Uitgezwommen? Buiten vind je speeltoestellen, trampolines, tafeltennistafels en kun je stunten in het skatepark. Bij mooi weer kun je buiten ook zwemmen in natuur water.

Kasteel Dussen

Vanaf april is Kasteel Dussen iedere zondag geopend om te bezoeken op eigen gelegenheid of een rondleiding met een gids (vooraf boeken). Ook wordt er regelmatig wat georganiseerd. In de agenda van Kasteel Dussen vind je een overzicht van alle activiteiten.

Servicebioscoop Hollywoud

In servicebioscoop Hollywoud worden de consumpties naar je stoel gebracht zodat je niets van de film hoeft te missen. Of je nu zin hebt in versgepopte popcorn, koffie met gebak of een bittergarnituur, druk op de knop en je wordt in Almkerk op je wenken bediend.

Efteling

Vanuit de Biesboschlinie is de Efteling goed bereikbaar. Afhankelijk van het startpunt, sta je al met 20 minuten rijden in Kaatsheuvel. Wandel met je kleintje door het Sprookjesbos, droom weg in de Droomvlucht of ga in de supersnelle achtbaan Max & Mortiz voor de wat oudere kinderen.

Speurtocht in Woudrichem

Strik de veters vast, schud de spieren los, haal diep adem, schouders recht, kin omhoog en ... speuren maar! Deze speurtocht heeft een looptijd van 1,5 uur en is super leuk om met kinderen te doen. Vraag hulp aan iemand op straat als jullie een antwoord niet weten. Misschien horen jullie wel een spannend verhaal van een echte Woerkumer!

Download de speurtocht via onderstaande knop. Klaar met speuren en benieuwd of jullie een goede speurder zijn? Hier lees je de antwoorden.

Tip: in de vesting bevindt zich het Visserijmuseum. Leuk om daar een kijkje te nemen. Kinderen kunnen daar zelf een springtouw maken.

Kanoën door de Biesbosch

Zin in een actief dagje uit op het water? Huur een kano en verken de Biesbosch. Laat kinderen op zoek gaan naar bevers en beversporen. Meer vervolgens aan op een van de strandjes en aanlegplaatsen om lekker te gaan picknicken.

Kabouterroute Almbos

Speur mee in het Almbos in Giessen en zoek de klompjes van de kabouterkinderen. Bij de klompjes vind je opdrachten waarbij je moet rennen, klimmen, zoeken en raden. Lekker actief én in de buitenlucht.

Klik op de afbeelding hiernaast om de bijpassende kleurplaat te downloaden.

Vanwege het vijfjarig bestaan van de gemeente Altena, ontwikkelden we vijf nieuwe routes. Eén daarvan is de kabouterroute door het Almbos.

AR Museum Tour

Bekijk het Biesbosch MuseumEiland middels tien hotspots op een interactieve manier. Virtuele gidsen Maas en Liam nemen je mee door het museum en laten zien hoe er vroeger gewerkt werd. Van rietsnijden tot het bouwen van een zinkstuk. Doe daarna de quiz om te zien wat je hebt geleerd.

Je kunt de tour doen met je eigen telefoon. Heb je die niet, dan kun je een iPad lenen.

Educatiepark Pompveld

In het buitengebied tussen Babyloniënbroek en Waardhuizen vind je het Pompveld met een nieuw educatiepark voor kinderen. Klauter over de stenen, pomp het water, test je evenwicht op een boomstam en bouw met takken de mooiste hutten. Neem natuurlijk je schepnet mee en ontdek wat er allemaal in het water leeft. Tip: denk aan droge kleren.

Eten en drinken

Restaurants en lunchplekjes zijn er in overvloed in de Biesboschlinie. We noemden natuurlijk al De Pannekoekenbakker. Wat ook heel leuk is, is Brasserie de Laegt. Daar kunnen kinderen spelen in de speeltuin, speelkamer en zelfs op de kinderboerderij. Bij Bistro de Heerlijckheid is er ook een klein speeltuintje aanwezig.

Overnachten

Ouders en kinderen zijn uitgeblust en voldaan na een dagje Biesboschlinie. Slaap letterlijk óp het Biesboschwater in een AquaHome (kinderen vinden dit natuurlijk super leuk!). Liever op het vaste land? Kampeer dan op boerderijcamping De Speeltol waar kinderen zich kunnen uitleven in de natuurspeeltuin op het terrein. Of kampeer in een trekkershut middenin de Biesbosch. Als de zon ondergaat, laten de bevers zichzelf zien tussen de rietkragen op zoek naar voedsel en boomwortels. Als het helder is, zie je een enorme sterrenhemel.

Overnachten na een dag genieten in de Biesboschlinie? Droom heerlijk weg in een fort, slaap in een pipowagen of op een boot in de Biesbosch. Je kunt zelfs wakker worden tussen de alpaca's! Er is voor ieder wat wils. Hieronder vind je de leukste overnachtingstips voor een weekendje weg in de Biesboschlinie. Alle adressen voor B&B, hotel, camping of appartement vind je hier. Rust goed uit voor een nieuwe dag vol activiteiten in de Vestingdriehoek, Biesbosch of de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Vestingdriehoek

Een weekendje weg in de Vestingdriehoek? Vaar met de ponten van Riveer over de Maas, Waal en Merwede van vesting tot fort en Slot Loevestein. Slaap in historische vestingstad Woudrichem om de volgende dag de Vestingdriehoek verder te ontdekken.

De Vestingdriehoek is het gebied tussen de vestingen Gorinchem, Woudrichem, Zaltbommel, Slot Loevestein en Fort Vuren. Alle locaties zijn met elkaar verbonden door water. Je fiets mag gratis mee op de pont.

Hollandse Waterlinies

De Nieuwe Hollandse Waterlinie, sinds 2021 ook Unesco Werelderfgoed, is de moeite waard om te bezichtigen. In de Biesboschlinie vind je het meest zuidelijke deel van deze linie. Slaap op een fort in Nieuwendijk of in een kazemat in Woudrichem. Deze bijzondere vestingstad was onderdeel van zowel de Oude als de Nieuwe Hollandse Waterlinie!

Slapen in de Biesbosch

De Biesbosch is een uniek natuurgebied. Er is genoeg te doen: wandel, fiets of vaar op eigen gelegenheid in de natuur, of kom álles te weten over de flora en fauna van de Biesbosch op excursie met een boswachter van Staatsbosbeheer. Overnacht óp het water met je eigen boot, huur een 'AquaHome', kampeer in een trekkershut of slaap in een hotel. Ontdek de volgende dag Biesbosch MuseumEiland, wat een speciaal bezoekje waard is.

B&B's

Er zijn genoeg b&b's te vinden in de Biesboschlinie. Slaap in een Scandinavische Pod waar je een hottub tot je beschikking hebt of in een rustige b&b in de weidse polder. Aan de Maas middenin de natuur vind je Bed & Breakfast Maas. Spot bevers en hoor kieviten bij b&b Op De Terp. Of word wakker tussen de alpaca's bij b&b Loenestein Nog leuker: kies een mooie fiets- of wandelroute en bezoek ze allemaal!

Campings

Slaap in een pipowagen op camping De la Rue, in Woudrichem op camping De Mosterdpot of op camping Oldershof, op loopafstand van natuurgebied 'het Pompveld'.

Op vakantie met kinderen?
Dan is het leuk om naar de kindvriendelijke en gezellige boerderijcamping De Speeltol te gaan. Oude kleren mee en de kinderen kunnen lekker los in de natuurspeeltuin op het terrein!

Van december tot en met februari heerst er winterrust in de Biesboschlinie. Maar dat betekent niet dat er niets te beleven is. Er is voor elk wat wils: een winterwandeling, een speurtocht of opwarmen met een warme chocomel of lunch tijdens een mooie wandeling. We verzamelden alle activiteiten op deze webpagina.

Winterse stadswandeling

Niets is zo fijn als een stevige wandeling op een mooie winterdag. Tijdens deze stadswandeling, loop je je warm langs de meest opmerkelijke plekjes en monumenten in de historische vesting van Woudrichem.

Of boek een rondleiding met één van onze stadsgidsen. Ervaren en enthousiaste gidsen, die al hun hele leven in Woudrichem wonen, vertellen je alle verhalen over het heden en verleden van de vesting en haar bewoners.

Klassieke concerten

Het Sleeuwijks Kerkje staat bekend om de kleinschalige concerten. Van aanstormend talent tot beroepsmuzikanten. De goede akoestiek en de kleine, intieme ruimte maken het Kerkje ideaal voor kamermuziek, recitals en soloconcerten. Deze winter zijn er verschillende soorten concerten.

Een kaartje kost €15,- en is via de website te koop. Het is niet mogelijk om een kaartje aan de deur te kopen.

Vaar of wandel door de Biesbosch

Vaar door de smalle Biesboschkreken met een elektrische (verwarmde) boot terwijl de schipper je gidst, of wandel mee met een gids van Staatsbosbeheer. Biesbosch MuseumEiland organiseert verschillende winterse vaar- en wandeltochten in de Biesbosch. Combineer het meteen met een museumbezoek voor een echt dagje uit.

Visbakken in Woudrichem

Coöperatieve Visscherijvereniging De Hoop in Woudrichem bakt in de wintermaanden één keer per maand vis. De vis die ze bakken is poon en de opbrengst is voor het onderhoud van de visafslag.

Wanneer: 25 januari en 22 februari van 08.30 - 12.00 uur.

Locatie: Kerkstraat 2 in Woudrichem

Kasteel Dussen

Geniet van bijzondere optredens in Kasteel Dussen. Theater voor volwassenen én voor kinderen, kunstlezingen en muziekoptredens: lichtpuntjes op lange, donkere winteravonden.

kasteel dussen in kerstsfeer

Schaatsen in de regio

Hopelijk gaat het deze winter nog lukken: schaatsen op natuurijs! Vriest het stevig? Bind dan de glij-ijzers onder op de natuurijsbanen in de vesting in Woudrichem of in Sleeuwijk.

Eten en drinken

Winterwandelingen vragen om opwarmen onderweg, met warme dranken of een stevige maaltijd. Voor een kop koffie met gebak, of een lunch ga je bijvoorbeeld naar lunchroom Gewoon Ploon. Wil je uitgebreid dineren? Dat kan bij Restaurant de Stroming. Check altijd even de website voor de openingstijden.

Overnachten

In onze gastvrije overnachtingslocaties ben je van harte welkom. De keuze is groot. Slaap in een kruitkelder, een trekkershut of in een luxe B&B. Slaap lekker en tot morgen!

Regelmatig brengen we nieuwe gidsen uit om de toeristen in ons gebied optimaal te informeren met bijvoorbeeld fietsroutes en activiteiten in de regio. De gidsen zijn gratis te krijgen. Zo zorgen we er samen voor dat de gidsen op zoveel mogelijk plaatsen liggen. Op deze pagina vind je een overzicht van alle lopende gidsen. Ben je er doorheen en zou je graag nieuwe gidsen willen? Neem dan contact met ons op.

Vaargids

Varen met de wind in je haren en de zon in je gezicht. Met de waterrijke natuur in de Biesbosch en Altena is de Biesboschlinie een prachtig gebied om recreatief te varen. In deze vaargids vind je kanoroutes in de gemeente Altena, kanoknooppunten in de Noordwaard, jachthavens en bootverhuur.

Wandelgids

Door polders en bos, langs rivieren, forten en vestingen: in de Biesboschlinie komt elke wandelaar aan zijn trekken. Wandel je hoofd leeg in de natuur of struin door oude straatjes in vestingstad Woudrichem. Slenter langs forten en kazematten door het linielandschap van Hollandse Waterlinies (Unesco Werelderfgoed) en geniet van het moois dat de Biesboschlinie je te bieden heeft. Klik op de afbeelding hiernaast om de wandelgids te downloaden.

Fietsgids

Kies een mooie dag en stap op de fiets. De routes in deze gids brengen je langs (Unesco Wereld-)erfgoed, door natuurgebieden, langs en zelfs over het water. De routes volgen zoveel mogelijk de fietsknooppunten. Als we er van afwijken, is dat omdat we je nét dat ene mooie plekje willen laten zien. Klik op de afbeelding hiernaast om de fietsgids te downloaden.

Woudrichem Stroomt

De vestingstad Woudrichem mag zich sinds de zomer van 2021 Unesco Werelderfgoed noemen. Het stadje maakt deel uit van zowel de Oude als de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Je proeft er de sfeer van voorbije eeuwen in het decor van oude panden en smalle straatjes. Op een terras aan het water, op een bordes, een plein of onder de toren is het goed toeven na een heerlijke wandeling over bijvoorbeeld de stadswal en langs de historische haven.

In deze gids vind je ideeën om Woudrichem en zijn omgeving verder te ontdekken. Klik op de afbeelding hiernaast om de gids te downloaden.

Erfgoedroutes

Daar waar (Unesco Wereld-) erfgoed, natuur en water samenkomen. Waar je de rijke geschiedenis van Hollandse Waterlinies beleeft. Van molens tot forten, van vestingen tot kastelen. Waar je wandelt, fietst of vaart door polders, bos en langs rivieren. De Biesboschlinie: thuis van eeuwenoud erfgoed en prachtige natuur.

Regiokaart van Beleef de Biesbosch

Een goede voorbereiding met deze handige fietskaart!

Klik op de afbeelding hiernaast om de kaart te downloaden.

Daar waar (Unesco Wereld-) erfgoed, natuur en water samenkomen. Waar je de rijke geschiedenis van Hollandse Waterlinies beleeft. Van molens tot forten, van vestingen tot kastelen. Waar je wandelt, fietst of vaart door polders, bos en langs rivieren. De Biesboschlinie: thuis van eeuwenoud erfgoed en prachtige natuur.

Laat je inspireren en ontdek dit unieke gebied!
Tip: Bezoek op Open Monumentendag onze regio.

Fort Altena

Fort Altena is één van de natuurpoorten van Brabant. Het is het oudste fort in de Biesboschlinie en je kunt er genieten van een hapje of drankje in de brasserie. Ook kun je er terecht voor informatie over de natuur, cultuur en recreatieve routes. Het fort is, samen met Fort Bakkerskil en Fort Giessen, in beheer van Brabants Landschap.

Wandelen

Verken het fort en de omgeving met de wandelroute Rondje Fort Altena van 12 km.

Biesbosch fortentocht

Fiets langs erfgoed en door de Biesbosch met deze fietsroute van 70 km. Je start bij Fort Bakkerskil. Vervolgens fiets je langs Fort Altena, Fort Giessen en Fort Steurgat. Je komt door de vestingstad Woudrichem en eindigt bij de inundatiesluizen (het belangrijkste onderdeel van de waterlinie).

Een mooie route om al het erfgoed in de Biesboschlinie te bewonderen. Onze Prisca ging op pad en fietste een deel van deze route, lees haar ervaringen in de blog 'Met de wind in de rug langs de forten'.

Fort Giessen

Fort Giessen is een echte verborgen parel, het ligt letterlijk begraven onder de natuur. Het is gebouwd om een directe aanval op vestingstad Woudrichem te voorkomen. Nu ontdek je in een betoverende omgeving het fort met één van de grootste intacte artillerieloodsen van Nederland.

Wandelen

De wandeling Rondje Giessen start bij Fort Giessen en leidt je door Giessen, richting de Wilhelminasluis, over de dijk en het Almbos (plukken mag) naar het eindpunt.

Molens

De molens in de Biesboschlinie zijn niet weg te denken iconen van dit mooie gebied. Ooit zorgden ze voor droge voeten, vandaag de dag malen ze nog altijd het meel voor de bakker, en vertellen ze ons het verhaal van een rijke geschiedenis.

Molens bezoeken

De molens zijn op afspraak te bezoeken én als de wieken draaien. De molenaars zijn stuk voor stuk trots op 'hun' molen. Met veel plezier en enthousiasme vertellen ze alles over wat met hun molen en het beroep van molenaar te maken heeft. Loop dus zeker even binnen, je bent van harte welkom!

Wandelroute 'Het Liniepad'

De wandelroute 'Het Liniepad' is een route van 10,4 km en is een unieke combinatie van erfgoed en natuur. Volg de bordjes langs de wandelroute en kom langs de mooiste plekjes van de Biesboschlinie. Forten, sluizen, molens, akkers en polders; van de Papsluis tot in de vesting Woudrichem. Onderweg kijk je je ogen uit!

Tip!

Een leuke stop is de vogelkijkhut 'Het Vinkenestje'. Hier kun je grazers en vogels spotten!

Liniepad

Fort Bakkerskil

Fort Bakkerskil is Unesco Werelderfgoed dat de Papsluis moest beveiligen. Je wordt er ondergedompeld in de tijd van toen met de luxe van nu. Dit mooie erfgoed is de ideale uitvalsbasis voor wandel- en fietstochten, maar ook perfect als rustplaats voor onderweg. Je kunt er overnachten in het fort en er is een hoorspel waar je je verdiept in de historie door middel van QR-codes.

Rondje Fort Bakkerskil

Deze route brengt je langs (Wereld-)erfgoed en door de polder: een leuke wandeling van 8 km lang door het Brabantse Waterlinielandschap!

Vestingdriehoek Fietstocht

De Vestingdriehoek: één dag, vijf plaatsen, drie provincies. De Vestingdriehoek is het gebied tussen de vestingen Gorinchem, Woudrichem, Zaltbommel, Slot Loevestein en Fort Vuren. Download de route, pak je fiets en stap op de pont. Je avontuur kan beginnen! Een actief dagje cultuur proeven.

Veerpont

Alle locaties in de vestingdriehoek zijn met elkaar verbonden door water. Vaar met de ponten van Riveer over de Maas, Waal, Linge en Merwede van vesting naar fort naar vestingstad.

Kastelen in de Biesboschlinie

Kasteel Dussen

Het 13e eeuwse kasteel heeft een rijke geschiedenis. Nu staan de poorten wagenwijd open voor rondleidingen en worden er verschillende activiteiten georganiseerd.

Slot Loevestein

Al sinds 1361 waakt Slot Loevestein over Maas en Waal. Van tolpost tot Staatsgevangenis en hét militaire fort van de Hollandse Waterlinie. Dit stoere kasteel was er één met tal van functies. Nu is Slot Loevestein onderdeel van Unesco Werelderfgoed, er zijn tentoonstellingen, je kunt er overnachten en lekker lunchen.

Eten en drinken

Fijne tussenstops om even op te laden en bij te tanken: horeca in overvloed! In de zomermaanden (en bij mooi weer in het voor- en naseizoen) zijn theetuinen geopend. Zij geven dit aan met een bescheiden bordje langs de weg.

Overnachten

In onze gastvrije overnachtingslocaties ben je van harte welkom. Hier zie je dat de keuze groot is. Slaap in een kruitkelder, een trekkershut, een luxe B&B of meer aan met je boot in een jachthaven. Slaap lekker en tot morgen!

Het is 350 jaar geleden dat de Oude Hollandse Waterlinie succesvol werd ingezet tegen aanvallen van onder meer de Fransen. Dit jubileum wordt gevierd met allerlei evenementen en activiteiten langs de linie. Stichting Oude Hollandse Waterlinie organiseert in dit bijzondere jaar ook weer een fotowedstrijd.

Deze oudste en belangrijke waterlinie leent zich door haar ligging fantastisch voor allerlei vormen van recreatie zoals wandelen, fietsen en varen. Daarbij kun je in de gezellige centra van de vele fraaie vestingstadjes in onze linie heerlijk op een terrasje verpozen. Daarom is er voor het thema ‘Recreëren in de Oude Hollandse Waterlinie’ gekozen. Trek eropuit en vergeet je camera niet!

Hoe doe je mee en wat kun je winnen?

Het is een voorwaarde dat de foto is genomen in het gebied van de Oude Hollandse Waterlinie, van het Muiderslot in Muiden tot aan Slot Loevestein bij Gorinchem. In de gemeente Altena is Woudrichem onderdeel geweest van de Oude Hollandse Waterlinie. Wil je weten wat er nog meer allemaal tot dat gebied behoort? Kijk dan op de website. De ingezonden foto’s mogen niet ouder zijn dan twee jaar en verder is het van belang dat de digitale foto’s minimaal 1,5 MB groot zijn.

Er zijn mooie geldprijzen te winnen: de eerste prijs is maar liefst €150,-! Daarnaast is er ook nog een tweede prijs van €100,- en derde prijs van €50,-. Je hebt tot 1 oktober 2022 om maximaal drie (digitale) foto’s in te sturen. Dit kan per e-mail naar: contact@ohwl.nlDe info en voorwaarden lees je op de website.

Heel veel plezier en succes!

Stap 2 juli en/of 3 juli 2022 op de pedalen van jouw fiets, ontdek trappend onze prachtige streek, maak een culinaire én culturele pitstop bij lokale ondernemers én steun goede doelen. Met jouw fietstour haal je geld op voor pleeggezinnen uit Altena en Stichting WensAmbulance door een van de routes in onze streek te fietsen. Samen met je vrienden, familielieden of collega’s. Eén grote belevenis met een nóg grotere betekenis. Dubbel genieten! 

Omkijken naar elkaar door te fietsen met elkaar. Dát is het doel. Een fiets-tweedaagse georganiseerd door de Samenwerkende Serviceclubs uit Altena: Kiwanis Heusden Altena, Rotary Club Altena, Lions Heusden en Altena en Lions Werkendam. Geheel belangeloos, maar mét oog voor elkaar. 

De goede doelen

Stichting WensAmbulance Brabant

Ieder mens heeft een laatste wens. Naar familie, een dagje strand of nog een laatste keer het ouderlijk huis zien. Het lijken wensen die heel makkelijk te vervullen zijn, maar voor mensen die niet lang te leven hebben, is dat echt niet altijd vanzelfsprekend. Stichting WensAmbulance brengt terminaal zieke mensen nog één keer naar hun favoriete plek. Door één van de fietsroutes te fietsen, steun je dit goede doel! 

Pleeggezinnen uit Altena

Een veilige omgeving. Een plek waar ontwikkeling kan herstellen en wordt bevorderd.  Pleeggezinnen bieden kinderen een warme, liefdevolle en doeltreffende oplossing. Een thuis. Om deze gezinnen in Altena een hart onder de riem te steken, stap jij op de fiets om hen een dagje uit te kunnen bieden.

Welke route fiets jij?

Een middeleeuws slot, eeuwenoude historie, oases van rust, waterrijke natuur en culinaire én culturele stops. Allemaal ingrediënten voor onvergetelijke en unieke fietstochten door Altena. Drie prachtige fietsroutes (30 km) zijn uitgestippeld, allemaal voor dezelfde mooie doelen.

Kastelen en boeren 

Startpunt: Boven ’t Gat Woudrichem
Startpunt: Tol Oost - Fort Altena
Starttijd tussen 10.00 - 17.00 uur

Tip: bekijk Woudrichem vanaf grote hoogte 

Stap van je fiets en beklim – via 190 treden – naar het hoogste punt van de Woudrichemse toren, in de volksmond bekend als de “Mosterdpot”. Via een wenteltrap die steeds smaller wordt, langs het fraaie uurwerk en de klok, wordt het hoogste punt – 34 meter – bereikt. Boven wacht je een weids uitzicht van vestingwerken en de rivier. Een ware belevenis! 

* Alleen te bezoeken op zaterdag 2 juli 2022

* € 1,50 p.p. ten behoeve van de goede doelen

Tip: unieke kans: bezoek Watertoren Uppel

Het is dé kans om op een verborgen plek te komen, die normaal gesproken afgesloten is. Want Watertoren Uppel in Almkerk opent eenmalig haar deuren op 2 & 3 juli 2022. Toen functioneel als drinkwatervoorziening, tegenwoordig als zendmast voor mobiele telefonie. Maar is nog steeds een baken in het landschap!

Tip: kruip terug in de tijd in Fort Altena

Laat je leiden door smalle ingangen, kille muren en donkere kamers. Tijdens een rondleiding in Fort Altena, om 11 uur of 14 uur, kruip je terug in de tijd, ontdek je de rijke geschiedenis en beleef je hoe het leven op het fort vroeger was.

Vissers en stropers 

Startpunt: Restaurant De Waterman in Werkendam
Startpunt: Tol Oost - Fort Altena
Starttijd tussen 10.00 - 17.00 uur

Tip: kruip terug in de tijd in Fort Altena

Laat je leiden door smalle ingangen, kille muren en donkere kamers. Tijdens een rondleiding, om 11 uur of 14 uur, in Fort Altena kruip je terug in de tijd, ontdek je de rijke geschiedenis en beleef je hoe het leven op het fort vroeger was. 

Tip: historie in een hoorspel op Fort Bakkerskil 

Beleef de geschiedenis van het fort via een QR hoorspel. Loop over het fort, scan de QR-codes met je telefoon en laat je meenemen naar vroeger.

Tip: voeding voor alle zintuigen

Bezoek de Open Atelierdagen van kunstenaar Ruud Visser! Bekijk de prachtige creaties van en nuttig meteen een heerlijke versnapering om vervolgens de fietsroute vol inspiratie te vervolgen.

Tip: bekijk ‘Landart’ Wassende maan

Een waar doolhof aan kanalen, stuwen, gemalen, dijken en kades: het landschapskunstwerk ‘De wassende maan’ van kunstenaar Paul de Kort. Het labyrint vertelt het verhaal van de wisselende inzichten op waterstaatkundig gebied, die in de loop der tijd het uiterlijk van De Biesbosch hebben bepaald.

Koren en kaas

Startpunt: Hartenjager Giessen (zaterdag terras open, zondag niet) en Bij Janne In Dussen
Starttijd tussen 10.00 - 17.00 uur

Tip: proef en ontdek de lokale honing van imkerij The HoneyBin

In een rustig plekje in de polder bevindt zich een ware bijenwereld: imkerij The HoneyBin van Albert en Anita Bin. Ze vertellen graag over hun passie: de honingbij in al haar facetten. Proef en ontdek de lokale honing!

* Alleen te bezoeken op zaterdag 2 juli 2022

Tip: ijsje halen bij Lekker Gemekker

Beetje spannend, toch vertrouwd: heerlijk, zelfgemaakte geitenijs van Lekker Gemekker. Neem een kijkje op de ijsboerderij, haal een ijsje en geniet ervan op het gezellige terrasje; met een beetje geluk zijn er ook lammetjes! Dit alles maakt een ijsje van Lekker Gemekker tot een onvergetelijke ervaring.

* Alleen te bezoeken op zaterdag 2 juli 2022

Tip: dwaal door de rijke geschiedenis van Kasteel Dussen

Geschiedenis beleven? Wandel via de stenenbrug over de slotgracht Kasteel Dussen binnen. Een prachtig plaatje van buiten, maar van binnen dwaal je pas helemaal weg. De gids weet met spannende verhalen en grappige anekdotes de rijke geschiedenis van het kasteel tot leven te wekken.

Op zondag 3 juli ben je ook van harte welkom bij het buitenconcert. Fanfare Wilhelmina uit Dussen en St. Ceacilia uit Hank zorgen voor de muziek, de vrienden van Kasteel Dussen voor een drankje. Het concert begint om 14.00 uur en de toegang is gratis.
Neem ook een kijkje op: https://www.kasteel-dussen.nl/activiteiten/agenda/

* Alleen te bezoeken op zondag 3 juli 2022 vanaf 14.00 uur (€ 3,00 p.p.)

Je ontvangt de route, voor € 10,00 per gezin, groep vrienden of collega’s, bij het startpunt van de route. Je fietst de fietstocht geheel op eigen risico.
Fiets je alleen of samen? Koop dan je route op 2 of 3 juli bij een van de startlocaties voor € 5,00.

400 jaar geleden, op 22 maart 1621, ontsnapte Hugo de Groot in een boekenkist uit Slot Loevestein. Dat was de aanleiding om 2021 uit te roepen tot Hugo de Grootjaar. Wist je dat een beroemd deel van het leven van Hugo de Groot zich afspeelde op een steenworp afstand van de Biesboschlinie?

Sta je met je gezicht naar de rivier en kijk je vanaf de kademuren van Woudrichem naar rechts, zie je Slot Loevestein, waar Hugo gevangen zat. Kijk je naar links, zie je in de verte Gorinchem liggen. In zijn boekenkist voer hij naar dit stadje, om van daaruit de vrijheid tegemoet te vluchten. Weet je nog wie Hugo de Groot ook al weer was?  Wat waren zijn denkbeelden en waarom zat hij gevangen op Loevestein? We frissen je geheugen op in dit blog.

Delft, 10 april 1583

Hugo de Groot wordt geboren in een welgesteld, intellectueel gezin. Zijn vader is op dat moment burgemeester van Delft. Al snel blijkt dat Hugo bijzonder snel leert: als hij 8 jaar is, spreekt en schrijft hij al vloeiend Latijn en Grieks. Hij doorloopt het Gymnasium in Delft, en als hij 11 jaar oud is neemt hij intrek in een gastgezin in Leiden voor een studie humaniora (geesteswetenschappen) aan de universiteit. Na zijn afstuderen en promotie vestigt hij zich in Den Haag. Hij zet er een advocatenpraktijk op en vervult allerlei publieke functies.

Portret van Hugo de Groot door Michiel Jansz van Mierenvelt. Hugo is een blanke man kort donkerblond haar en een sikbaard. Hij draagt een zwart gewaad met grote witte kraag.
Hugo de Groot, door Michiel Jansz van Mierenvelt

Twaalfjarig bestand

Hugo de Groot leeft in de tijd van de Nederlandse Opstand, of Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Het is een woelige tijd, die van grote invloed is op zijn levensloop en denkbeelden. In 1609 wordt een bestand afgekondigd in de oorlog tussen Spanje en de Nederlanden. De Spanjaarden zijn er financieel slecht aan toe en voeren bovendien oorlog op meerdere fronten. De pauze komt hen goed uit.

Politieke verdeeldheid

In de Nederlanden heerst er juist verdeeldheid over dit bestand. Raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt is voorstander. Hij ziet in het bestand mogelijkheden om de handelspositie van de Nederlanden te versterken. Stadhouder Maurits, opperbevelhebber van de strijdkrachten, is niet blij. Samen met Willem Lodewijk, de stadhouder van de gewesten Groningen en Drenthe, vreest hij dat de Spanjaarden zich zullen herstellen en na het bestand een verpletterende overwinning op de Nederlanden zullen boeken. Daarnaast neemt de politieke invloed van Maurits behoorlijk af in vredestijd. Nu de strijdmachten niet actief zijn heeft Van Oldenbarnevelt het vooral voor het zeggen, en dat steekt.

Portret van Johan van Olderbarnevelt
Johan van Oldenbarnevelt, circa 1616. Uit het atelier van Van Mierenvelt.

Religieuze verdeeldheid

Tijdens de pauze in het strijdgewoel wordt ook religieuze verdeeldheid in de Nederlanden duidelijk. Tot dan toe trokken de protestantse - of in ieder geval ‘tolerante’ - Nederlanden gezamenlijk op tegen de katholieke Spanjaarden. Nu die gezamenlijke vijand niet in beeld is, leiden de verschillende opvattingen onder protestanten tot een conflict. Remonstranten staan tegenover contraremonstranten. Van Oldenbarnevelt kiest de kant van de remonstranten, net als zijn politiek bondgenoot Hugo de Groot. Maurits staat aan de kant van de contraremonstranten. De spanningen lopen hoog op, en leiden tot onlusten in de steden. Van Oldenbarnevelt is van mening dat de rust in de Republiek bewaard moet blijven, en laat de Staten van Holland de Scherpe Resolutie aannemen. Deze resolutie geeft de steden van Holland de bevoegdheid om huurlingen (waardgelders) aan te nemen, die op kunnen treden bij onlusten tegen remonstranten.

Dat is tegen het zere been van Maurits. Híj is immers aanvoerder van de strijdkrachten, en nu komt ook die positie in de knel. Met goedkeuring van de Staten Generaal ontslaat hij de waardgelders en laat Van Oldenbarnevelt met een aantal van zijn medestanders arresteren. Eén van die medestanders is Hugo de Groot. Van Oldenbarnevelt krijgt de doodstraf, Hugo wordt veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Hij wordt overgebracht naar Slot Loevestein.

(tekst gaat verder onder de inzet)

Beleef het Hugo de Grootjaar vanuit de Biesboschlinie

Beleef je het Hugo de Grootjaar mee? De Biesboschlinie is de perfecte plek om de spannende reis van Hugo de Groot in zijn boekenkist mee te beleven. Vanuit Woudrichem is het een steenworp varen met de pont naar kasteel Loevestein. Daar is momenteel een speciale tentoonstelling over Hugo de Groot te zien. Je krijgt inzicht in zijn denkbeelden, maar leert er ook hoe zijn gedachtengoed tot op de dag van vandaag relevant is bij actuele kwesties.

Na een bezoek aan Loevestein neem je de Pont naar Gorinchem. Daar kun je het poortje bezoeken waardoor de boekenkist de stad in werd gebracht. Met je mobiele telefoon verken je aan de hand van speciale posters met QR-codes zijn vluchtroute en kom je van alles te weten over één van de grootste Nederlandse geleerden uit de geschiedenis.

Gevangen op Loevestein

Op Loevestein is Hugo's vrijheid hem ontnomen, maar hij heeft wél toestemming om er te schrijven en studeren. Daarom ontvangt hij geregeld een kist vol boeken. Een bevriende boekhandelaar in het dichtbijgelegen Gorinchem vult de kist voor hem, en neemt de boeken ook weer in.

Hugo’s vrouw, Maria van Reigersberch, woont net als zijn dienstmeisje Elsje van Houweningen bij Hugo op het slot. Zij mogen allebei vrij in- en uitlopen. Als na een aantal maanden de controles op de boekenkist verslappen, ziet Maria mogelijkheden voor Hugo’s ontsnapping. Avond aan avond laat ze hem oefenen om een aantal uren zonder zich te bewegen in de kist te kunnen zitten. Op 22 maart 1621, de dag van de Jaarmarkt in Gorinchem is het zo ver. Maria legt de boeken met Hugo’s kleding in bed, Hugo kruipt in de boekenkist. Als de soldaten de kist komen ophalen, reist Elsje met de kist mee om zo nodig de soldaten af te leiden. Het plan slaagt. Hugo reist, na een tussenstop bij de boekhandel, vermomd als metselaar via Antwerpen naar Parijs.

Ballingschap

In Frankrijk wordt Hugo met open armen ontvangen; Koning Lodewijk XIII kent hem zelfs een jaargeld toe. Hij kan zich dan ook rustig toeleggen op schrijven en studeren.

In 1631 keert hij terug naar de Republiek. Hij schat in dat de ergste storm er wel is gaan liggen, zeker nu Maurits is overleden en zijn zoon Frederik Hendrik hem is opgevolgd. Hij opent zelfs een nieuwe advocatenpraktijk. Verschillende hooggeplaatste personen zoals de dichter P.C. Hooft pleiten zelfs voor zijn amnestie. De Staten Generaal eisen echter dat Hugo zijn verontschuldigingen aanbiedt, en dat weigert hij. Hij is ervan overtuigd dat hij niets misdaan heeft. De Staten vaardigen daarop een nieuw arrestatiebevel uit en Hugo gaat opnieuw in ballingschap.

Vanaf 1634 werkt Hugo de Groot als Zweeds staatsgezant in Parijs. 10 jaar later roept koningin Christina van Zweden hem terug naar het Zweedse hof. Ze wil dat Hugo haar adviseert over buitenlandse politiek. Bovendien wil ze dat hij een wetenschappelijke bibliotheek voor haar opzet. Zowel Hugo als zijn vrouw voelen hier weinig voor, ook omdat het gure klimaat in Zweden hen niet bevalt. Daarop ontslaat het Zweedse hof hem. Op zijn overtocht terug naar het vasteland van Europa vergaat zijn schip. Hij kan zich in veiligheid brengen, maar raakt op de lange reis naar huis uitgeput en wordt ziek. Op 28 augustus 1645 overlijdt hij in het Duitse Rostock. Hugo de Groot ligt begraven in de Nieuwe Kerk in Delft.

Hugo de Groot, geleerde en schrijver

Hugo de Groot is auteur van een groot aantal werken. Hij was bijzonder veelzijdig, en zijn werk laat dat zien. Het werk bestaat uit zowel Latijnse als Nederlandse tragedies en gedichten, vertalingen van klassieke werken, maar ook uit theologische, historische en juridische verhandelingen.

Het bekendst zijn de werken De iure belli ac pacis (Over het recht van oorlog en vrede) uit 1625 en Mare Liberum (de vrije zee) uit 1609.
De iure belli ac pacis gaat in op de regels en wetten van rechtvaardige oorlogsvoering. Het werk wordt gezien als de basis voor het moderne volkenrecht.

Hetzelfde geldt voor Mare Liberum. In dit werk bepleit Hugo de Groot dat de zeeën voor iedereen toegankelijk moeten zijn voor vrije handel en reizen. Hoewel hij het werk schreef om de claim op het alleenrecht op handel in West- en Oost-Indië door Spanje en Portugal te weerleggen, is het tot op de dag van vandaag de standaard voor het huidige zeerecht. Elk land heeft, ook nu nog, recht op vrije doorgang door de zeeën buiten de territoriale wateren.

Titelpagina 'Mare Liberum' van Hugo de groot
Titelpagina 'Mare Liberum' van Hugo de Groot
linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram