Korte route, 8 km
Dit dorp heeft zo’n 250 inwoners, een echte kleine kern dus. Je bewandelt dan ook bijna alle straten van deze kern. Langs de Waardhuizenseweg staan fruitbomen aan de niet bebouwde kant van de straat, als het fruit rijp is mag je het plukken/rapen. Je loopt langs riviertje De Alm met rustbanken ontworpen, door kunstenaars uit de streek, verder naar het eindpunt. 

Lange route 15,5
Bij deze route kom je ook langs de plukbomen aan de Waardhuizenseweg. Als je het dorp bent doorgelopen, ga je rechtsaf richting Pompveld. Deze weg wandelt niet fijn, er wordt hard gereden door auto’s, maar het is de enige manier om bij het prachtige natuurgebied te komen. Je kuiert langs de randen van dit natuurgebied, de kern van het gebied is voor de natuur. Een prachtig rustpunt met schitterende plaatsen om te picknicken en te genieten!

Vanaf het startpunt loop je richting Werkendam. Een uitgestrekt, rustig stuk met zicht op de diverse polders die grenzen aan het Nationaal Park De Biesbosch. Je loopt langs Fort Bakkerskil, een fort dat behoort tot de Nieuwe Hollandse Waterlinie, een bijzondere rustplaats! 

Je wandelt langs molen De Vervoorne Polder naar de andere zijde van de A27, waar Fort Altena ligt. Ook dit fort maakt deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en is je bezoek meer dan waard. De weg vervolgt over een meanderende dijk door het dorp Uppel richting het zuiden . Onderweg kom je een aantal molens tegen en als een molen draait kan je een bezoekje brengen. De molenaars laten u graag zien hoe alles werkt. Op deze route kom je boerderijen tegen waar producten verkocht worden. Net voor Dussen ga je weer westwaarts en loop je terug naar Nieuwendijk. 

Bij het startpunt kun je vooraf een extraatje reserveren door te bellen naar 018-3403274. Er ligt dan een knapzak voor je klaar, gevuld met broodjes, fruit en lekkers. De kosten zijn  € 7,50 en Marie geeft je  er een gratis flesje water bij. 

Dussen ligt dicht bij de Bergsche Maas. Deze rivier is begin vorige eeuw met de hand gegraven om ’t Hertogenbosch te behoeden voor overstromingen. Vanaf het dorp loopt je richting deze rivier. Onderweg komt je een gratis veer tegen. Zelfs na meer dan een eeuw is dit nog altijd een geste om de boeren tegemoet te komen voor het feit dat ze door de rivier gescheiden werden van hun akkers aan de overkant. Iedereen mag daarvan meegenieten, want overvaren kost niets.

Richting Meeuwen komt je een lieflijke picknickplaats tegen. Je steekt de provinciale weg over (goed opletten) en loopt dan het landelijke deel van Dussen weer in. Na knooppunt 70 loop je langs de molen het natuurgebied Kornsche Boezem in, ook wel de Kleine Biesbosch genoemd. Ook hier is het heerlijk picknicken. Via een oude dijk met monumentale boerderijen en een klompenmaker loop je naar het eindpunt.

Als je wandelt kun je heerlijk de tijd nemen om de wereld om je heen te ontdekken. Je vertraagt en komt de mooiste dingen tegen. Of het nu natuur is, erfgoed of de bedrijvigheid op het water of het boerenland. In de Biesboschlinie ligt een netwerk van wandelknooppunten. Je stippelt gemakkelijk je eigen route uit langs de genummerde bordjes en kiest zo de afstand die bij je past.
In elke afzonderlijke kern van de gemeente Altena is óók een uitgestippelde route te vinden langs de wandelknooppunten. Deze zijn verzameld in het gidsje ‘Pluk- en Picknickroutes’ dat gratis te verkrijgen is bij de VVV Biesboschlinie folderposten of digitaal op deze pagina.

De Gijster is één van de drie spaarbekkens in de Biesbosch. 

Hier wordt water uit rivier de Maas opgeslagen. Het wordt gebruikt voor drinkwater en voor industrie. 

Voor het varen van deze route heb je ervaring nodig. Je vaart een groot deel van de route over rivier de Amer, waar je beroepsvaart tegen zal komen. 

Het leuke van deze route is dat je slechts enkele kilometers verderop door smalle kreekjes peddelt, waar bevers je pad kunnen kruisen. Het water is hier zo helder dat je de vissen naast je kano ziet zwemmen. In de smalste kreken is het soms laveren over en tussen boomstammetjes en overhangende takken door. Dat maakt het contrast met het varen op de rivier alleen nog maar groter en de tocht avontuurlijker. 

In het Slootje van Sint Jan vaar je onder het Bruggetje van Sint Jan door. Toen aan het einde van WO2 het zuiden van Nederland bevrijd was, maar het noorden nog niet, speelde dit bruggetje een belangrijke rol. De bezetter gebruikte de brug om van zuid naar noord te gaan en vluchtelingen gingen juist zuidwaarts. Zij werden geholpen door de linie-crossers die het gebied op hun duimpje kenden.

Het verzet onderschepte in de buurt van het bruggetje veel Duitsers. De linie-crosser Piet van den Hoek (? 2015) uit Werkendam is onderscheiden met de Willemsorde voor zijn aandeel in het verzet bij de eenheid Partizanen van de Biesbosch. Een rondje Gijster is een route vol contrasten en juist dat maakt deze tocht zo bijzonder. 

De Doolhof is een wilgenvloedbos in het hart van de Biesbosch. Het is alleen over water te bereiken. In de winter waan je je in een mysterieus moeras.

Een wilgenvloedbos -zoals de Doolhof- is niet alleen in Nederland, maar in heel Europa, zeldzaam te noemen. Ze ontstaan door verwildering van een griend waaruit hout gehakt werd dat werd bewerkt tot bijvoorbeeld stelen voor gereedschap of werd verwerkt in zinkstukken die onder andere werden afgezonken om erosie aan dijken te voorkomen. Voor dat laatste werd vooral rijshout gebruikt; de tenen en twijgen van wilgenhout.  

Je zou je kano kunnen verlaten voor een wandeling door het wilgenvloedbos, maar kijk uit dat je niet verdwaalt. Het is er ruig en zompig. In de donkere poelen hangt de geur van rottende boomstronken. Je bevindt je hier in de grienden des doods. Een ruig stuk Biesbosch waar de natuur de baas is. Maar, o, wat is het hier mooi! Lissen, balsemien, mossen, varens, paddestoelen, kruiden. Je kijkt je ogen uit. In dit gebied kun je zomaar een vos tegenkomen, of een lepelaar, terwijl er ook reeën en ratten rondsnuffelen. 

Vogelliefhebbers komen hier net zo graag als de vrolijke fluiters zelf. Binnen de Biesboch is dit een uniek stukje natuur dat je in alle rust kunt ontdekken.  De Doolhofroute gaat grotendeels door smalle kreekjes. Voor de hele route en de wandeling mag je gerust een dag reserveren, want er is genoeg te zien en het gebied verdient het om er rustig de tijd voor te nemen. Al is het alleen maar omdat je dan nóg meer kans hebt om een zeldzame vogel te spotten of een bever tegen te komen.

Deze tocht is aan te raden als kaartlezen niet je sterktste kant is. Verdwalen is onmogelijk en dat terwijl je toch het ultieme weg-van-alles gevoel ervaart.

Wanneer je nog niet zoveel kano-ervaring hebt, is dit heen-en-weertje echt iets voor jou. Je kunt er rustig varen en bent gemakkelijk een halve dag onderweg. Je start bij Fort Bakkerskil en al peddelend tussen rietkragen en langs een nostalgisch hand-trekpontje ga je zuidwaarts. Je vaart langs eilandjes, buurtschapjes, weideland en door een jungle-achtige sloot in één van de zijarmen van de Bakkerskil. Laat je hier niet tegenhouden door overhangende takken, maar vaar onder het overwoekerde bruggetje door tot aan de griendwerkershut. Dit plekje is de kers op de taart. Zulke spookjesachtige en stille plekjes moet je met een lantaarntje zoeken, maar deze verklappen we graag. Hier kun je even de benen strekken en uitrusten.

Het heen-en-weertje op de Bakkerskil is een prachtige route voor echte natuurliefhebbers. Hoewel het watertje door de Oostwaardpolder stroomt, ervaar je ook hier de Brabantse jungle. Maak vooral de uitstapjes in de dode armen die op de kaart zijn aangegeven. Die halverwege de tocht brengt je op een sprookjesachtige plek waar je ook nog eens in alle rust kunt afmeren en picknicken.

Overzicht van al onze routes in de Nieuwe Hollandse Waterlinie

Fietsen & Verhalen langs de Linie

Je bent in het meest zuidelijke deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Je vindt hier de grootste verzameling schuilplaatsen uit WO1 van Nederland. Lange tijd waren vele van deze schuilplaatsen niet zichtbaar aanwezig in het landschap. Sommige waren zelfs geheel verdwenen onder de grond. Boeren die zo’n schuilplaats kwijt wilden, groeven een gat en daar werd de sta-in-de-weg ingekieperd. Andere gebruikten het als varkenskot of maakten van losse delen een bloembak.

Rond 2009 werden de schuilplaatsen, en de historische waarde ervan, herontdekt. Erfgoed Altena pakte het project om de schuilplaatsen zichtbaar te maken enthousiast op. Geholpen door Arie Schouten van de Menno van Coehoorn Stichting en gedreven door Kees van Maastrigt (die een boek schreef over de mobilisatie in deze streek), werden meer schuilplaatsen ontdekt die samen met de forten, luisterputten, sluizen en loopgraven de WO1 linie vormden; een unieke manier van landsverdediging. Delen van het land konden worden geïnundeerd, ofwel onderwater worden gezet om de vijand tegen te houden. In WO1 is Nederland neutraal gebleven en was het leger wel gemobiliseerd, maar niet in oorlog. In WO2 is Nederland vijf jaar bezet geweest door het Duitse leger.

Meer weten over de Nieuwe Hollandse Waterlinie? Bezoek dan Fort Giessen en het daarnaast gelegen educatiepark. Check vooraf de actuele openingstijden op www.forten.nl

Overzicht van al onze routes in de Nieuwe Hollandse Waterlinie

We leggen ons oor te luister bij fragment 6 van de audiotour:

Intussen ... op het militair bureau ...

Het militair bureau in Uitwijk was niet het enige in de streek. Ieder dorp langs de linie had een militair bureau.  Er werkten ambtenaren die schrijvers werden genoemd.  Zij regelden er zaken voor de gelegerde militairen, zoals bijvoorbeeld verlof en de soldij (het salaris).

Op het militair bureau was bekend welke soldaat waar te vinden was. Misschien op een fort, in de boerenschuur aan de Koppel, in een kampement of zelfs ingekwartierd bij burgers. Brieven van thuis konden snel op de plaats van bestemming afgeleverd worden. 

Op zo’n militair bureau werkte ook altijd een telegrafist. Met een telegraaf, die tekens omzette in een elektrisch aan-uitsignaal, werd informatie zonder tijdsverschil over grote afstanden verstuurd; het telegram.

Niet altijd werd gebruik gemaakt van zulke moderne technieken. Op elke plaats waar een commandant gelegerd was,  vond je ook een duivenpost. Mede omdat er nog niet overal telefoonkabels aangelegd waren, was de postduif juist een veelgebruikte vorm van communicatie. Het versturen van een ansichtkaartje is iets van alle tijden. Een week na het begin van de mobilisatie stuurde  een soldaat al zijn eerste kaart naar huis. In telegramstijl, dat wel, en hij deed dat om er zoveel mogelijk informatie op te kunnen zetten.

Oostwaardpad 23 km (in te korten naar ommetjes van 7,5 km, 8,5 km en 15 km)

Soms denk je alle plekjes in je eigen omgeving wel zo’n beetje te kennen. Hoe verrassend is het dan om toch iets nieuws te ontdekken! En niet zomaar iets, maar iets waar je graag anderen ook mee naartoe wilt nemen omdat het zo’n grote indruk op je heeft gemaakt.

Dat soort plekjes vind je langs het Oostwaardpad; een wandelroute over boerenland in de Oostwaard aan de rand van Nationaal Park De Biesbosch. De route loopt langs en over akkers en kreken. Je wandelt, verwondert je en vaart met een trekpontje over het watertje Bakkerskil.

Elke keer dat je de route loopt, is het uitzicht anders. De akkers zijn nog kaal, net ingezaaid, staan vol gewassen of er is net geoogst. Je ziet de boeren zwoegen en ploegen.

Geniet van de flora en fauna in het uitgestrekte landschap en raak ontroerd door sprookjesachtige stillevens waar je zomaar in terecht komt tijdens deze wandeling.

De route over het Oostwaardpad brengt vooral rust. Wanneer je ontspannen wilt wandelen door een prachtig natuurgebied, dan moet je écht dit stukje van de Biesboschlinie gaan ontdekken.

Soms duikt ineens een ree op aan de rand van een akker of er zwemt een bever in een watertje. Je weet natuurlijk nooit waar en wanneer. De natuur is onvoorspelbaar en onvoorstelbaar mooi. Dat is wat de Oostwaard zo aantrekkelijk maakt voor rustzoekers en natuurliefhebbers.

Meer informatie over de Oostwaardroute, en meer routes over het boerenland, lees je in de folder van de Agrarische Natuur Vereniging.

Overzicht van al onze routes in de Nieuwe Hollandse Waterlinie