In mei 2025 lanceerden we de podcast Laat het water maar klotsen over de Biesbosch. De Biesbosch heeft ook een belangrijke plaats in het hart van Bert Pauw uit Werkendam. Mariëlle spreekt hem namens de Biesboschlinie en schreef een verhaal over liefde voor en betrokkenheid bij dit unieke watergebied.
De zon schijnt over de wilgen en weerkaatst op het water. Er klinkt gefluit uit de bomen, getsjilp uit het riet en geroep in de lucht. Wie vaak in de Biesbosch komt, zal dit plaatje herkennen. Samen met Bert Pauw wandel ik langs de grienden en kreken, terwijl hij vertelt wat hem boeit en bezighoudt in de Biesbosch.
Echte Biesbosch
“Ik ben een Biesboschman, een echte watersporter, geboren en getogen in Werkendam. De Biesbosch is onze achtertuin, daar zijn we trots op. De Biesbosch heeft een plaats in mijn hart en daarom gaan zaken die hier gebeuren me ook vaak aan het hart.”
Lopend langs het spaarbekken op de Petrusplaat (= opslag van rivierwater met zoetwatervoorraad), vertelt Bert: “Dit is de scheiding tussen de echte Biesbosch en de Noordwaard. De echte Biesbosch is de natte Biesbosch. Dat is een uniek doorstroomgebied, het oorsponkelijke natuurgebied. De Noordwaard is aangelegd natuurgebied. Belangrijk voor de natuur, maar het hoort in mijn beleving niet bij de echte Biesbosch.” Kijkend over het water, vertelt hij verder: “Dat geldt ook voor de Aakvlaai. Het is aangelegd recreatiegebied. Mooi om doorheen te varen en jongeren recreëren er graag, maar voor mij is het geen Biesbosch. De kreken, het kleine water, de natuur, dat is voor mij de Biesbosch.
De kreken, het kleine water, de natuur, dat is voor mij de Biesbosch
Getijverschil
Bert herinnert zich de afgelopen decennia nog goed. “1 November 1970 was het moment dat de Biesbosch veranderde. De afsluiting van het Haringvliet veranderde de getijbeweging ingrijpend. Voor 1970 durfde je niet zomaar de Biesbosch in. Het getij verraste je, het getijverschil was meer dan twee meter. Je moest de Biesbosch goed kennen, anders liep je flinke risico’s.”
“Het was een omslagpunt voor de Biesbosch, ik heb het door de jaren heen zien gebeuren. We ontvangen steeds meer bezoekers, want het is een prachtig gebied. Maar de Biesbosch is geen Efteling, het is een verhaal van water en natuur en dat moet in balans blijven.”
Watersport
“Ik ben een echte watersporter. Het is prachtig om de Biesbosch vanaf het water te beleven. Ik geniet ervan maar ben ook zuinig op de natuur. Dat geldt helaas niet voor iedereen.” Vurig vertelt Bert Pauw over de huurbootjes met mensen die de Biesbosch bezoeken. “Het is prachtig om de Biesbosch te beleven. Fantastisch als mensen de schoonheid van het park komen ontdekken, maar als ze zwerfafval achterlaten, maakt me dat verdrietig. De oplossing lijkt me simpel: ik hoop dat bootverhuurders een vuilniszak meegeven aan de recreanten. Het zwerfafval dat bezoekers achterlaten wordt vaak benoemd. Dan voel ik me als watersporter aangesproken. Maar hier moet het hele verhaal verteld worden: ik las in een nieuwsbericht dat er bij een opschoonactie in de Biesbosch 44 kuub afval is verzameld. De snelle lezer denkt misschien dat dit allemaal in de binnenwateren van de Biesbosch is, maar het meeste afval wordt verzameld aan de oevers van de Amer en de Merwede. Dit is afval wat niet van watersporters uit de Biesbosch komt, maar zwerfafval vanuit heel Nederland en Duitsland. Niet in de Biesbosch gedumpt, maar het tast de natuur hier wel aan.”
Kreken zijn de echte Biesbosch-natuur
“De Biesbosch is gemaakt door de mensen die er woonden, werkten en leefden. Ze beschermden hun land, diepten kreken uit en maakten kades zodat hun gebied begaanbaar bleef. We moeten zorgen dat het gebied niet verlandt, want dat brengt het doorstroomgebied in gevaar.” Zijn ogen gaan stralen: “Die kreken máken de Biesbosch, dat is de Biesbosch-natuur!” Terwijl we wandelen, wijst hij me op een boom over het water. Kijk dan, zo mooi! Laat die boom maar hangen, dit maakt het bijzonder.”
Biesboschplaatje
Bert wijst naar een boom, die met zijn witte bloemen afsteekt tegen het riet. “De natuur ontwaakt. Dit is toch prachtig!” Verderop gebaart hij naar de bomen in het water, “dit is ook zo’n echt Biesboschplaatje. Het is de ruigte die zo kenmerkend is voor de Biesbosch.”
We komen bij gele drijvers in het water, die een deel van het gebied afsluiten. “Ingrijpen van mensen is nodig. Die afsluitingen zijn goed, en nodig. Hier is echt rust, en kan de natuur ongestoord zijn gang kan gaan.”
Terwijl we stil over het water staren, horen we alleen het geluid van vogels. Bert wijst me op een prachtig gebied. “Dat gebied daar is Maltha, je kunt daar in de zomer de Wielewaal horen.” Hij knikt en zegt: “Op de achtergrond heb je altijd de pijpen van de Amercentrale. Je kunt ze lelijk vinden, maar ze horen ook bij de Biesbosch. Ze zijn altijd een baken van herkenning.”
Stilte
“Zelf heb ik jaren met een zalmschouw gevaren.” De ogen van Bert sprankelen als hij hierover vertelt. “Ik lag voor anker bij het Gat van Honderd en Dertig. De reeën liepen door het water langs de boot en een ijsvogeltje landde op de rand van de boot. Dát is Biesbosch. Als je je rustig houdt, verstoor je de natuur niet en beleef je de Biesbosch optimaal. De Biesbosch is een ankergebied. Het mooiste is om hier vrij voor anker te leggen. En elke keer als je hier komt, ontmoet je het onverwachte. Laat de Biesbosch je maar verrassen.” Even wordt Bert stil en zegt dan: “Ik hoop dat mijn kinderen en kleinkinderen ook nog kunnen genieten van dit unieke zoetwatergebied. Ik ben trots op onze ‘achtertuin’, de Biesbosch, ik ben er gek van.” Samen staren we over de kreek. Bert kijkt me aan en zegt: “Die stilte, die pakt je, hè? De Biesbosch heeft echt een plaats in mijn hart.”
Wil je de Biesbosch bezoeken? Op de website van Beleef de Biesbosch vind je meer tips over onder andere varen, wandelen en overnachten.
Beluister ook de QRfgoed Biesbosch podcast 'Laat het water maar klotsen'. De podcast is speciaal gemaakt voor gasten die de Biesbosch met boot bezoeken. Op startborden bij Oversteeg, Jachthaven Drimmelen en Vissershang, en op kleinere bordjes bij diverse ligplaatsen in het gebied zijn QR-codes te vinden die naar de podcast leiden. Vanuit de kano of fluisterboot, gehuurd of in eigen bezit, krijgen bezoekers zo een heel nieuw perspectief op het klotsende water, het erfgoed en de verhalen van de Biesbosch. Ook te beluisteren via Youtube, Spotify en QRfgoed.nl