Fort Giessen

Natuur- en educatiefort Giessen

Fort Giessen dateert van 1879. Het is een buitenbeentje in de Nieuwe Hollandse Waterlinie: het fort staat buíten het inundatiegebied van Altena. Dat heeft een praktische reden: het Land van Altena is minder vlak dan het lijkt. Er zijn nogal wat hoogteverschillen in het landschap. Om te voorkomen dat het land op andere plekken te ver onder water kwam te staan, bleef er rond Giessen bij inundatie een droog stuk land over. Fort Giessen moest dit acces (toegang tot het beschermde achterland) verdedigen.

Luchtfoto Fort bij Giessen

Fort Giessen tijdens de Wereldoorlogen

Eerste Wereldoorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Fort Giessen volledig bemand, maar Nederland bleef neutraal. De gemobiliseerde soldaten vulden hun tijd daarom met gevechtsoefeningen, en legden een loopgraafstelling met groepsschuilplaatsen aan. Je kunt een aantal van deze schuilplaatsen nog terugvinden rond het fort.

Beleef Fort Giessen!

Bezichtig de loopgraaf en de kruitkamers, kom alles te weten over de Eerste Wereldoorlog in het gebied, of ontdek  de bijzondere natuur op en rondom het fort.

Wandelen

Verken het fort en de omgeving met de wandelroute Rondje Fort Giessen

Fietsen

De Fortentocht van 70 km voert je langs Fort Giessen en de andere forten van Altena.

Praktische informatie

Fort Giessen stelt zich op bepaalde dagen open. Bekijk de kalender van het fort om te zien wanneer ze open zijn. Van september tot april is het fort gesloten, om de vleermuizen hun winterrust te gunnen. Een wandeling om het fort (buiten de fortgracht), is altijd mogelijk, evenals het bezoeken van het Educatiepark Wereldoorlog I.

Adres:
Giessensesteeg 2
4283 HP Giessen

Voor informatie over, of het boeken van rondleidingen voor groepen, lessen voor basis- of middelbare scholen of vergaderruimten, kunt u contact opnemen via de website of met de beheerder:

Dhr. John Kollen  tel. 0654284567 / j.kollen@casema.nl  (indien niet bereikbaar: Dhr. Hans van Tilborg tel. 0610486712 / tilborgj@kpnplanet.nl)  

Tweede Wereldoorlog

In 1922 werd het vestingstelsel gereorganiseerd. Fort Giessen lag na die reorganisatie geïsoleerd vóór de linie, en werd daarom ongeschikt bevonden als verdedigingswerk. De overheid heeft overwogen het fort af te breken, maar de sloopkosten bleken veel hoger dan de opbrengsten. Het fort bleef dus staan. De functie als vestingwerk werd opgeheven, en het gebouw werd door politie, leger en douane in gebruik genomen als opslagplaats.

Het fort is tijdens de Tweede Wereldoorlog dan ook niet gemobiliseerd door het Nederlandse leger. Het werd wél als opslag gebruikt door de Duitsers, onder andere voor munitie.
Vlak na de bevrijding lagen er landmijnen opgeslagen in het fort. Op 21 juni 1945 ontplofte één van die mijnen, doordat kinderen in de ruimtes met munitie op ontdekkingsreis gingen. De jongens van 12 en 15 jaar overleefden dit ongeluk helaas niet. In het fort is de schade van deze ontploffing nog zichtbaar.
Na de Tweede Wereldoorlog deed het fort een aantal maanden dienst als interneringskamp/gevangenis voor NSB’ers en andere politieke delinquenten.

Groepsschuilplaats bij Fort Giessen. Zandcee, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Vleermuizen in Fort Giessen

In de gebouwen van Fort Giessen hebben vleermuizen een thuis gevonden. In het fort zijn ze zeker van een vorstvrije overwinteringsplaats. Het is er vochtig, heel belangrijk voor vleermuizen, rustig en donker. Tijdens de renovatie in 2016 is er speciaal op gelet dat deze kleine zoogdieren hun overwinteringsplaats konden behouden. De luchtvochtigheid is op een constant peil, en er zijn betere toegangen gemaakt voor de diertjes. Op het fort zijn de baardvleermuis, bruine grootoorvleermuis, gewone dwergvleermuis, meervleermuis en watervleermuis aangetroffen.

Dwergvleermuis, Barracuda1983, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Fort Giessen na 1951

Na het opheffen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in 1951, kreeg fort Giessen een functie als opslagplaats voor munitie. In de jaren die volgden namen overwinterende vleermuizen er ook hun intrek.
In 1972 droeg de overheid het fort over aan Brabants Landschap, dat het fort later ook ter beschikking stelde aan de natuurbeschermingsvereniging Altenatuur en de Archeologische vereniging Het land van Heusden en Altena.
Bij overdracht verkeerde het fort in erbarmerlijke staat. Kelders waren ondergelopen, de vloeren waren slecht en de elektrische installatie was hard aan renovatie toe. De leden van de verenigingen werkten samen met Brabants landschap hard aan het leefbaar maken van het gebouw, waarna het langzaamaan zijn huidige functie kreeg als educatie- en natuurfort.

Renovatie

In 2016 is Fort Giessen grondig gerenoveerd. Het metselwerk is hersteld en de daken zijn weer waterdicht gemaakt. Verder is de huisvesting voor de vleermuizen verbeterd. Als laatste is er meer aandacht gekomen voor de Eerste Wereldoorlog: binnen is een expositieruimte ingericht, en buiten is een park met aangrenzend wandelpad aangelegd, ter nagedachtenis aan deze oorlog.

Tijdens de renovatie is de hele aarden deklaag afgegraven. Hoe dat eruitzag, zie je in onderstaand filmpje.

linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram